سفارش تبلیغ
صبا ویژن
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله به من فرمان داد که نوشتن یهود را یاد بگیرم . [زیدبن ثابت]
اقتصادنا
درباره



اقتصادنا


س . د . د
پیوندها
آرشیو یادداشت‌ها
مقدمه
فقر و ثروت از دیدگاه اسلام
ربا در ادیان آسمانی
بد ترین مال و دارایی چه مالی است ؟
اول ، آخرت یا اول ، دنیا ؟
چه قدر پس انداز کنیم ؟
علت تحریم ربا چیست ؟
فقر چرا ؟
چه چیز به کفر نزدیک تر است ؟
زمانیکه فقر ، دین را از بین می برد
چگونه سرمایه گذاری کنیم ؟
حرص نزنید !
اهداف پیامبران
ثروت فضیلت نیست
در مقابل ثروت تواضع نکنید .
فقر را تحقیر نکنید .
حد اسراف
حد ثروت
چگونه دنیا را بخواهیم ؟
علل معنوی قحطی 1
علل فقر 1
دارایی و آثار آن
ثروت 1
اقتصاد گدا پروری آری ، اقتصاد سرمایه داری نه .
فقر
مداومت بر یک کار
آداب خرید و فروش
اولویت در انفاق
اقتصاد مهدوی
نتیجه تظاهر به فقر و غنا
چه خانه ای بسازیم ؟
توزیع ثروت
حداقل معیشت در جامعه اسلامی
چقدر کار کنیم ؟
اقتصاد در پس انداز
ثروت
ایستگاه آخر ؛ لطفا هرچه سریعتر پیاده شوید .
فقط زکات واجب ؟
تأخیر در حقوق الهی جایز نیست .
روزی حلال یا مال حرام ؟
کدام اقتصاد ؟
بیت المال در اقتصاد اسلامی
حب دنیا زیبنده عالم دین نیست .
وظیفه هرکس در مقابل فقیر ؟

خداوند برای دلها و بدنها کیفرهایی دارد : تنگی در معیشت ، سستی در عبادت ، و به هیچ بنده ای کیفری بزرگتر از قساوت قلب چشانده نشده است .

قَالَ ع إِنَّ لِلَّهِ عُقُوبَاتٍ فِی الْقُلُوبِ وَ الْأَبْدَانِ ضَنْکٌ فِی الْمَعِیشَةِ وَ وَهْنٌ فِی الْعِبَادَةِ وَ مَا ضُرِبَ عَبْدٌ بِعُقُوبَةٍ أَعْظَمَ مِنْ قَسْوَةِ الْقَلْبِ

 

بحارالأنوار     75     176    باب 22- وصایا الباقر ع ..... ص : 2

 


کلمات کلیدی:


نوشته شده توسط س . د . د 91/7/9:: 11:53 عصر     |     () نظر

 

کُلُّ مَا زَادَ عَلَى الِاقْتِصَادِ إِسْرَافٌ .

 امیر المؤمنین علیه السلام : هرچه بیش از میانه روی باشد اسراف است .

مستدرک‏الوسائل     15     272    23- باب حد الإسراف و التقتیر .....
غررالحکم          359    الفصل الأول ذم الإسراف و آثاره ....

 


کلمات کلیدی:


نوشته شده توسط س . د . د 91/6/29:: 1:17 صبح     |     () نظر

 
احادیث :

  1 - امام علی " علیه السّلام " : " هرچه از چهار هزار [درهم] افزون شود ، زراندوخته به شمار آید ، خواه زکاتش داده شده و خواه داده نشده باشد ؛ و کم تر از آن در زمره هزینه محسوب گردد ".

          مجمع البیان : 5/40.  

 
   2- امام باقر " علیه السلام " : " درباره ی این سخن خدای : {" الّذین یکنزون الذهب والفضّه " آنان که زر و سیم بیندوزند...} - : جز این نیست که مراد از آن ، بیش تر از دو هزار درهم است ".

           مشکاهّ الأنوار : 476/1593 ، بحار الأنوار : 73/142/22.

   3-     امام باقر " علیه السلام " : " همانا ما دنیا را دوست می داریم ، اما دنیا به ما داده نمی شود ؛ و این برای ما خیر است . و هیچ بنده ای نیست که چیزی از دنیا به وی داده شود ، مگر از بهر? آخرتش کم نهاده شود . و از شیعیان ما نیست آن کس که صد هزار یا پنجاه هزار یا چهل هزار و یا – حتی توانم گفت : - سی هزار [درهم] داشته باشد . و هرگز کسی نتواند ده هزار درهم حلال آورد ".

          بحار الأنوار : 72/66/21.


4-    
امام صادق " علیه السلام " : " مال را دوست می داریم ؛ اما جز خیر به ما داده نمی شود . و هیچ بنده ای نیست که چیزی از این دنیا به وی داده شود ، مگر آنکه از بهر? آخرتش کم نهاده شود . و از شیعیان ما نیست آن کس که صد هزار درهم داشته باشد ".

          مشکاهّ الأنوار : 475/1590.

 

   5-     امام صادق " علیه السلام " : " چهار هزار [درهم] ، مال محسوب گردد ؛ و دوازده هزار درهم ، زراندوخته به شمار آید . و بیست هزار [درهم] از راه حلال به دست نیاید . و صاحب سی هزار [درهم] نابود گردد . و از شیعیان ما نیست آن کس که صد هزار درهم داشته باشد ".

       تحف العقول : 377 ، بحار الأنوار : 72/67/24.   

 

   6-     امام صادق " علیه السلام " : " خدا به بنده ای که برایش خیر بخواهد ، سی هزار [درهم] ندهد . و انسان نتواند ده هزار درهم از راه حلال به کف آورد . و گاه خدا برای برخی از اقوام چنین کند . هرگاه کسی معاشش تأمین گردد و عمل شایسته نصیبش گردد ، خداوند برایش دنیا و آخرت را گرد آورده است ".

       بحار الأنوار : 72/66/23.

 

   7-     امام صادق " علیه السلام " : " از شیعیان ما نیست کسی که ده هزار درهم داشته باشد ، مگر آنکه از راست و چپ و پشت و پیش [به همگان] احسان کند ".

       مشکاهّ الأنوار : 476/1592.  

 

   8-     امام صادق " علیه السلام " : " خداوند هرگاه خیری برای مؤمنی خواهد ، بیش از چهل هزار [درهم] به وی ندهد ".

       مشکاهّ الأنوار : 476/1591.

 

 

نکات :

 

1-   در احادیث فوق ، حدّی که برای انباشت ثروت تعیین شده است بین (100000-2000) درهم است . شاید یکی از علل این تفاوت معیار ، اختلاف سطح زندگی مادی شیعیان در دوران های مختلف باشد . همانطور که وضع زندگی مادّی امام صادق علیه السلام با امام علی علیه السلام متفاوت بوده است .

 

2-   علت دیگر تفاوت معیار ، ممکن است بخاطر تفاوت ظرفیت مخاطب امام در آن مجلس باشد . البته این فرضها در صورتی مطرح می شود که صحت تمام احادیث فوق از جهت سندی ثابت شود .

 

    3- چنانچه از عبارت برخی از احادیث فوق روشن می شود احتمالا در برخی از آنها مراد از ثروت ، کلّ دارایی اعمّ از منقول و غیر منقول نیست . بلکه مراد آن مقداری است که به صورت پس انداز ذخیره شده و یا منظور سرمایه در گردش باشد نه مجموع املاک ( خانه و زمین زراعی ) که جزء ملزومات زندگی بوده است .  

 

4-   برای تقریب به ذهن مناسب است این ارقام را با مهرالسّنه مقایسه نماییم . و  همچنین به ریال و سکّه طلا تبدیل نماییم . به عنوان مثال مهرالسّنه 500 درهم است که تقریبا برابر با 14 سکه بهار آزادی است . و قیمت سکه تا شهریور 1391 تقریبا تا نزدیک 900000 تومان رسیده است یعنی ( 14 سکه = 12600000 تومان ) که  جهت سهولت محاسبه 12 میلیون تومان محاسبه می کنیم . در نتیجه تقریبا

         ( 500 درهم = 12 میلیون تومان  ) 

البته اگر مهر السّنه را با اجناسی دیگر که در آن روز رایج بوده اند همچون شتر و گوسفند بسنجیم شاید عدد بدست آمده کمی متفاوت باشد . ولی به هر حال طلا همیشه دارای ارزش و قابل تبادل بوده است .

 

5-     با توجه به مقدمه 3 ، این ارقام بدست می آید .

 

2000    درهم     =     60   میلیون تومان

 

4000    درهم     =    120   میلیون تومان

 

10000   درهم    =    300   میلیون تومان

 

12000  درهم    =    360   میلیون تومان

 

20000   درهم    =     600 میلیون تومان

 

30000   درهم    =    900  میلیون تومان

 

40000   درهم    =    1200 میلیون تومان

 

100000  درهم    =      3    میلیارد تومان

 

 

6-     ظاهراً در احادیث مذکور مراد از حدّی که برای ثروت قرار داده شده است . آنچه لازمه و مایحتاج اصلی زندگی است را شامل نمی شود . بلکه منظور از مال در بحث ما به اصطلاح پول راکد یا همان حساب پس انداز افراد می باشد . یعنی مسکن ، اتومبیل ، زمین زراعی مورد نیاز، وسایل منزل ، ... این موارد در احادیث ، زر اندوخته ( کنز ) به حساب نمی آید . ( در صورتیکه مطابق شأن افراد باشد و تجمّلات و اسراف در میان نباشد . )

 

     پس در حدیث امام صادق " علیه السلام " که می فرمایند : " از شیعیان ما نیست کسی که ده هزار درهم  داشته باشد ، مگر آنکه از راست و چپ و پشت و پیش [به همگان] احسان کند ". ظاهراً مراد از داشتن بیش از ده هزار درهم ، خانه و امثال آن نیست بلکه اضافه اموال به صورت پول ویا اشیاء دیگری که راکد و مازاد نیازهای ضروری است می باشد . مثل اتومبیل صد میلیونی ، ویلا ، پس اندازهای کلان ، ... و بنا بر تعبیر برخی احادیث پس انداز هزینه های یک سال برای انسان باعث آسوده خیالی وسبکباری می شود ( ر.ک : چقدر پس انداز کنیم . ) و بیش از آن زر اندوخته محسوب می شود . حال یک زمان 60 میلیون تومان چنین است و زمان دیگری 600 میلیون تومان و از آنجایی که منابع و ثروت زمین محدود است . بودن سرمایه زیاد در دست افرادی به معنای محروم کردن دیگران از همان سرمایه است . و آنچه که از زندگی بزرگان سراغ داریم خارج کردن اضافی سرمایه از تحت تملّک خود بوده است تا حدّی که فقط به نیازهای ضروری خود بپردازند و غیر از آن به خدمت خلق خدا مشغول شوند . این چیزی نیست مگر تحقّق عینی ایمان . و دارای مراتب زیادی است .

" المؤمن خفیف المؤنة و کثیر المعونة ". " مؤمن هزینه اش کم است و یاری نمودنش زیاد ".

 

 


کلمات کلیدی:


نوشته شده توسط س . د . د 91/6/29:: 12:47 صبح     |     () نظر

 

 3656 وَ رَوَى مُحَمَّدُ بْنُ عَمْرِو بْنِ أَبِی الْمِقْدَامِ عَنْ عَمَّارٍ السَّابَاطِیِّ قَالَ قُلْتُ لِأَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع الرَّجُلُ یَتَّجِرُ وَ إِنْ هُوَ آجَرَ نَفْسَهُ أُعْطِیَ أَکْثَرَ مِمَّا یُصِیبُ فِی تِجَارَتِهِ قَالَ لَا یُؤَاجِرْ نَفْسَهُ وَ لَکِنْ یَسْتَرْزِقُ اللَّهَ تَعَالَى وَ یَتَّجِرُ فَإِنَّهُ إِذَا آجَرَ نَفْسَهُ حَظَرَ عَلَى نَفْسِهِ الرِّزْقَ

فردی از امام صادق علیه السلام می پرسد : مردی تجارت می کند در حالیکه اگر بجای اینکه برای خودش تجارت کند ، اجیر فرد دیگر ( استخدام ) شود بیشتر از آنچه خود تجارت کند سود می کند .
امام صادق علیه السلام می فرمایند : خودش را اجاره ندهد ( استخدام نشود ) و خودش به تجارت بپردازد ، خداوند روزی اش را می دهد . پس اگر اجیر دیگری شود رزق و روزی را از خودش رانده است .

 

3657 وَ رَوَى عَبْدُ اللَّهِ بْنُ مُحَمَّدٍ الْجُعْفِیُّ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ ع قَالَ مَنْ آجَرَ نَفْسَهُ فَقَدْ حَظَرَ عَلَیْهَا الرِّزْقَ وَ کَیْفَ لَا یَحْظُرُ عَلَیْهَا الرِّزْقَ وَ مَا أَصَابَ فَهُوَ لِرَبٍّ آجَرَه‏

امام باقر علیه السلام : هرکه خودش را اجاره دهد ( اجیر شود ) رزق و روزی از او دور می شود و چگونه روزی از او دور نشود در حالیکه هر چه می خواهد قسمتش شود ، نصیب صاحبکارش می شود .

 

3655 وَ رَوَى مُحَمَّدُ بْنُ خَالِدٍ الْبَرْقِیُّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سِنَانٍ عَنْ أَبِی الْحَسَنِ ع قَالَ سَأَلْتُهُ عَنِ الْإِجَارَةِ فَقَالَ صَالِحٌ لَا بَأْسَ بِهَا إِذَا نَصَحَ قَدْرَ طَاقَتِهِ قَدْ آجَرَ نَفْسَهُ مُوسَى بْنُ عِمْرَانَ ع وَ اشْتَرَطَ قَالَ إِنْ شِئْتَ ثَمَانِیاً وَ إِنْ شِئْتَ عَشْراً فَأَنْزَلَ اللَّهُ تَعَالَى فِیهِ عَلَى أَنْ تَأْجُرَنِی ثَمَانِیَ حِجَجٍ فَإِنْ أَتْمَمْتَ عَشْراً فَمِنْ عِنْدِکَ‏

فردی از امام
أَبِی الْحَسَنِ ع در باره اجیر شدن می پرسد ، امام ع می فرمایند : کار خوبی است و اگر به اندازه توانش باشد مشکلی ندارد . چنانچه حضرت موسی بن عمران ع اجیر شد ( برای حضرت شعیب ع ) ...

 من لا یحضره الفقیه، ج‏3، ص: 174، ح 3657-3655

 

نکات : دو حدیث اوّل و دوم موردی را بیان می کند که فرد توان تجارت دارد ولی برای سود بیشتر استخدام دیگری می شود در نتیجه عملش مذموم و روزی را از خود دور می کند ولی حدیث سوم مربوط به جایی است که کسب روزی منحصر به اجیر شدن است و فرد از خود سرمایه و کسبی ندارد لذا فرمودند ( صَالِحٌ ) و این عمل تأیید شده است .
پس جمع بین روایات نهایتاً بر کراهت این عمل برای آنکه توانایی تجارت برای خود دارد ، دلالت می کند .

 

 


کلمات کلیدی:


نوشته شده توسط س . د . د 91/5/26:: 12:15 عصر     |     () نظر

 

قَالَ الصَّادِقُ ع إِنَّمَا جَعَلَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ الزَّکَاةَ فِی کُلِّ أَلْفٍ خَمْسَةً وَ عِشْرِینَ دِرْهَماً لِأَنَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ خَلَقَ الْخَلْقَ فَعَلِمَ غَنِیَّهُمْ وَ فَقِیرَهُمْ وَ قَوِیَّهُمْ وَ ضَعِیفَهُمْ فَجَعَلَ مِنْ کُلِّ أَلْفٍ خَمْسَةً وَ عِشْرِینَ مِسْکِیناً وَ لَوْ لَا ذَلِکَ لَزَادَهُمُ اللَّهُ لِأَنَّهُ خَالِقُهُمْ وَ هُوَ أَعْلَمُ بِهِمْ‏

من لا یحضره الفقیه، ج‏2، ص: 9، ح 1582
أَبْوَابُ الزَّکَاةِ
بَابُ عِلَّةِ وُجُوبِ الزَّکَاةِ

 همانا خداوند عزّ و جلّ برای هر 1000 درهم ، 25 درهم زکات قرار داده ، زیرا اوست که خلق را آفریده و فقیر و ثروتمند ، ضعیف و قوی مخلوقات را می داند ، پس از هر 1000 نفر ، 25 نفر را فقیر قرار داده و اگر غیر از این بود ، خداوند سهم زکات را بیش از این مقدار واجب می کرد . چون او خالق موجودات است و او به وضع آنها دانا تر است .

حدیث فوق فلسفه مالیات در اسلام و نسبت بین فقیر و غنی و رابطه این نسبت با وضع قانون زکات را بیان می کند . یعنی 2/5 % از انسانها به طور طبیعی فقیر هستند و با وجود اینکه در قدرت الهی امکان بی نیاز بودن آنها از دیگر مخلوقات بود ولی با این حال خداوند ایشان را نیازمند قرار داد تا سبب امتحان خود و اغنیاء گردند . و بر اساس روایات دیگر چنانچه اغنیاء حق فقراء را  از حقوق واجب الهی پرداخت نمایند دیگر فقیری باقی نمی ماند .

 

 


کلمات کلیدی:


نوشته شده توسط س . د . د 91/5/25:: 11:53 صبح     |     () نظر

ما أَفاءَ اللَّهُ عَلى‏ رَسُولِهِ مِنْ أَهْلِ الْقُرى‏ فَلِلَّهِ وَ لِلرَّسُولِ وَ لِذِی الْقُرْبى‏ وَ الْیَتامى‏ وَ الْمَساکینِ وَ ابْنِ السَّبیلِ کَیْ لا یَکُونَ دُولَةً بَیْنَ الْأَغْنِیاءِ مِنْکُمْ وَ ما آتاکُمُ الرَّسُولُ فَخُذُوهُ وَ ما نَهاکُمْ عَنْهُ فَانْتَهُوا وَ اتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ شَدیدُ الْعِقابِ (سوره حشر/ 7)

آنچه خداوند (به عنوان فى‏ء) از (اموال) اهل شهر و روستاها (بدون پیکار) به رسول و پیغمبرش باز گرداند، پس آن متعلق به خدا و پیغمبر و خویشان او و یتیمان و مسکینان و در راه ماندگان است، تا میان ثروتمندان شما دست به دست نگردد و آنچه را فرستاده ما به شما داد (از احکام و معارف و اموال) بگیرید و از آنچه شما را منع و نهى کرد باز ایستید، و از خدا پروا نمایید، که خداوند سخت‏کیفر است. (سوره حشر/ 7)

 

      با استناد به آیه فوق اقتصاد حقیقی زمانی محقّق می شود که ثروت تنها در دست عده ای خاص گردش پیدا نکند و چنین نباشد که عموم جامعه از آن بی بهره و فقط در حدّ قوت لا یموت داشته و برای حدّاقل زندگی با مشکلات دست و پنجه نرم کنند . همچنین سیاست امیرالمومنین علیه السّلام در راستای تحقق عدالت اجتماعی و اقتصادی ، رسیدگی به حال محرومان بوده که مساوی است با کم کردن سود سرشار و ثروت افسار گسیخته برای ثروتمندان . چنانچه حضرت در مورد نحوه تقسیم ثروت در دوران حکومت خود چنین می فرمایند : " لَمْ أَجْعَلْهَا دُولَةً بَیْنَ الْأَغْنِیَاء ". " من اموال را میان ثروتمندان به گردش نینداختم ".

  ( الکافی     8     58    خطبة لأمیر المؤمنین ع ..... ص : 58 )

 


کلمات کلیدی:


نوشته شده توسط س . د . د 91/3/29:: 7:3 صبح     |     () نظر

پیامبر اعظم " صلّی الله علیه و آله و سلّم " : ( افضل الصّدقه ) جهدٌ من مقلٍّ الی فقیرٍ فی سرٍّ .

برترین صدقه ، ایثار شخص تنگدست به فقیری در نهان است .


کلمات کلیدی:


نوشته شده توسط س . د . د 89/10/9:: 7:40 صبح     |     () نظر

 000  یَا هِشَامُ مَنْ أَرَادَ الْغِنَى بِلَا مَالٍ وَ رَاحَةَ الْقَلْبِ مِنَ الْحَسَدِ وَ السَّلَامَةَ فِی الدِّینِ فَلْیَتَضَرَّعْ إِلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ فِی مَسْأَلَتِهِ بِأَنْ یُکَمِّلَ عَقْلَهُ فَمَنْ عَقَلَ قَنِعَ بِمَا یَکْفِیهِ وَ مَنْ قَنِعَ بِمَا یَکْفِیهِ اسْتَغْنَى وَ مَنْ لَمْ یَقْنَعْ بِمَا یَکْفِیهِ لَمْ یُدْرِکِ الْغِنَى أَبَدا 000

     ای هشام هرکه بدون مال اندوزی ، غنی شدن را طالب است و می خواهد قلبش از حسد آسوده (خالی) باشد و سلامتی دینش را می خواهد باید با تضرّع از خدا بخواهد که عقلش را کامل کند . زیرا عاقل به اندازه احتیاج قناعت می کند و آنکه به اندازه احتیاج قناعت کند بی نیاز می شود و کسیکه چنین نباشد هرگز بی نیازی را نمی چشد .

الکافی ج : 1 ص : 18 ح : 12 کِتَابُ الْعَقْلِ وَ الْجَهْلِ

 

     در اقتصاد اسلامی حقایق و معارفی مطرح می شود که خارج از دنیای اسلام و تعالیم معصومین این معارف درک و تحلیل درست نمی شود لذا زمانیکه یک مسلمان از اقتصاد صحبت می کند باید بداند در میدانی گام برمی دارد که همچون حدیث مذکور مفاهیم عقل ، قناعت ، غنی ، کفایت و سلامت وجود دارد و با درک درست از این اصطلاحات می توان به اقتصاد مورد نظر اسلام که همانا تنها اقتصاد قابل تحقق است رسید .


کلمات کلیدی:


نوشته شده توسط س . د . د 89/3/10:: 2:48 صبح     |     () نظر

وَ مَنْ أَعْرَضَ عَنْ ذِکْری فَإِنَّ لَهُ مَعیشَةً ضَنْکاً وَ نَحْشُرُهُ یَوْمَ الْقِیامَةِ أَعْمى‏ (طه 124)

و کسى که اعراض کرد از یاد و توجّه من: پس براى او زندگى ، سخت و با عسرت خواهد بود، و چنین شخصى را در روز قیامت أعمى و کور محشور خواهیم کرد- طه 124

 

معیشت در تعالیم اسلام وقرآن معنایی کاملا معنوی دارد وبیانگر حالات و شرایط انسان حتی در زندگی اخروی می باشد و چنانچه آیه فوق بیان می کند ، معیشت ارتباط مستقیمی با یاد خدا دارد .

 


کلمات کلیدی:


نوشته شده توسط س . د . د 88/10/25:: 10:18 عصر     |     () نظر

اسلام با مستمندان بیشتر آشنایى دارد تا با آن اشخاصى که [ثروتمند] هستند. آن اشخاص هم اموالشان همان طورى که گفتید، این اموالِ بسیار، مجتمعِ از راه مشروع نیست، اسلام این طور اموال را به رسمیت نمى‏شناسد. و در اسلام اموال، مشروع و محدود به حدودى است و زاید بر این معنا ما اگر فرض بکنیم که یک کسى اموالى هم دارد که خیر، اموالش هم مشروع است، لکن اموال طورى است که حاکم شرع، فقیه، ولىّ امر تشخیص داد که این به این قدر که هست نباید این قدر باشد، براى مصالح مسلمین او مى تواند قبض کند و تصاحب کند. و یکى از چیزهایى که مترتّب بر ولایت فقیه است و مع الأسف این روشنفکرهاى ما نمى‏فهمند که ولایت فقیه یعنى چه، یکیش هم تحدید این امور است. مالکیت را در عین حال که شارع مقدّس، محترم شمرده است، لکن ولىّ امر مى‏تواند همین مالکیت محدودى که ببیند خلاف صلاح مسلمین و اسلام است، همین مالکیت مشروع را محدودش کند به یک حدّ معیّنى و با حکم فقیه از او مصادره بشود.

       صحیفه نور    ج‏10    481    از اختیارات ولى فقیه .....  ص : 481

 


کلمات کلیدی:


نوشته شده توسط س . د . د 88/10/9:: 9:52 عصر     |     () نظر
   1   2   3      >