وَ أَمَّا السَّائِلَ فَلا تَنْهَرْ (ضحی /10)
و سؤال کننده را از خود مران .
در آیه مبارکه نفرموده است سائل فقیر ، سائل صادق ، سائل محتاج و نیازمند ، سائل درستکار و راستگو ، بلکه خداوند می فرماید مطلقا هیچ نوع سائلی را از خود مرنجان و دور نکن زیرا ابزار محک زدن صدق و کذب ، نیاز و عدم نیاز فقراء برای ما فراهم نیست و احتمال اشتباه ما در شناخت مخاطب بسیار زیاد است و آنچه که در طرف مقابل مغفول واقع می شود نیاز ضروری و فقر و گرسنگی و محرومیت یک فرد یا یک خانواده است . که چنین مسأله ای اصلاً با هیچ چیز دیگر قابل قیاس نیست . فقط می توانیم به آنکه مشکوک هستیم کمتر کمک نماییم . و در مورد آنکه نیازمند واقعی است مطابق احادیث بهترین کمک آن است که نیاز او را بطور کامل رفع نماید . و تنها اگر در مورد کسی یقین پیدا کردیم که دروغ می گوید و در غیر محل نیازش مصرف می نماید می توانیم جواب رد دهیم .
مردی نزد رسول خدا آمد و پرسید :" آیا در مال حقّی [ برای خدا ] غیر از زکات وجود دارد ؟ "
پیامبر فرمودند :" بله ، بر مسلمان لازم است اطعام کند گرسنه را زمانیکه از او درخواست می کند. و بپوشاند عریان را زمانیکه از او درخواست کند ."
مرد به پیامبر گفت :" اگر بترسد از اینکه دروغ بگوید چطور ؟ "
پیامبر فرمودند :" آیا نمی ترسد از اینکه راست بگوید ؟ "
عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ ع قَالَ جَاءَ رَجُلٌ إِلَى النَّبِیِّ ص قَالَ یَا رَسُولَ اللَّهِ أَ فِی الْمَالِ حَقٌّ سِوَى الزَّکَاةِ قَالَ نَعَمْ عَلَى الْمُسْلِمِ أَنْ یُطْعِمَ الْجَائِعَ إِذَا سَأَلَهُ وَ یَکْسُوَ الْعَارِیَ إِذَا سَأَلَهُ قَالَ إِنَّهُ یَخَافُ أَنْ یَکُونَ کَاذِباً قَالَ أَ فَلَا یَخَافُ صِدْقَهُ
بحارالأنوار ج : 72 ص : 461
کلمات کلیدی: