3656 وَ رَوَى مُحَمَّدُ بْنُ عَمْرِو بْنِ أَبِی الْمِقْدَامِ عَنْ عَمَّارٍ السَّابَاطِیِّ قَالَ قُلْتُ لِأَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع الرَّجُلُ یَتَّجِرُ وَ إِنْ هُوَ آجَرَ نَفْسَهُ أُعْطِیَ أَکْثَرَ مِمَّا یُصِیبُ فِی تِجَارَتِهِ قَالَ لَا یُؤَاجِرْ نَفْسَهُ وَ لَکِنْ یَسْتَرْزِقُ اللَّهَ تَعَالَى وَ یَتَّجِرُ فَإِنَّهُ إِذَا آجَرَ نَفْسَهُ حَظَرَ عَلَى نَفْسِهِ الرِّزْقَ
فردی از امام صادق علیه السلام می پرسد : مردی تجارت می کند در حالیکه اگر بجای اینکه برای خودش تجارت کند ، اجیر فرد دیگر ( استخدام ) شود بیشتر از آنچه خود تجارت کند سود می کند .
امام صادق علیه السلام می فرمایند : خودش را اجاره ندهد ( استخدام نشود ) و خودش به تجارت بپردازد ، خداوند روزی اش را می دهد . پس اگر اجیر دیگری شود رزق و روزی را از خودش رانده است .
3657 وَ رَوَى عَبْدُ اللَّهِ بْنُ مُحَمَّدٍ الْجُعْفِیُّ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ ع قَالَ مَنْ آجَرَ نَفْسَهُ فَقَدْ حَظَرَ عَلَیْهَا الرِّزْقَ وَ کَیْفَ لَا یَحْظُرُ عَلَیْهَا الرِّزْقَ وَ مَا أَصَابَ فَهُوَ لِرَبٍّ آجَرَه
امام باقر علیه السلام : هرکه خودش را اجاره دهد ( اجیر شود ) رزق و روزی از او دور می شود و چگونه روزی از او دور نشود در حالیکه هر چه می خواهد قسمتش شود ، نصیب صاحبکارش می شود .
3655 وَ رَوَى مُحَمَّدُ بْنُ خَالِدٍ الْبَرْقِیُّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سِنَانٍ عَنْ أَبِی الْحَسَنِ ع قَالَ سَأَلْتُهُ عَنِ الْإِجَارَةِ فَقَالَ صَالِحٌ لَا بَأْسَ بِهَا إِذَا نَصَحَ قَدْرَ طَاقَتِهِ قَدْ آجَرَ نَفْسَهُ مُوسَى بْنُ عِمْرَانَ ع وَ اشْتَرَطَ قَالَ إِنْ شِئْتَ ثَمَانِیاً وَ إِنْ شِئْتَ عَشْراً فَأَنْزَلَ اللَّهُ تَعَالَى فِیهِ عَلَى أَنْ تَأْجُرَنِی ثَمَانِیَ حِجَجٍ فَإِنْ أَتْمَمْتَ عَشْراً فَمِنْ عِنْدِکَ
فردی از امام أَبِی الْحَسَنِ ع در باره اجیر شدن می پرسد ، امام ع می فرمایند : کار خوبی است و اگر به اندازه توانش باشد مشکلی ندارد . چنانچه حضرت موسی بن عمران ع اجیر شد ( برای حضرت شعیب ع ) ...
من لا یحضره الفقیه، ج3، ص: 174، ح 3657-3655
نکات : دو حدیث اوّل و دوم موردی را بیان می کند که فرد توان تجارت دارد ولی برای سود بیشتر استخدام دیگری می شود در نتیجه عملش مذموم و روزی را از خود دور می کند ولی حدیث سوم مربوط به جایی است که کسب روزی منحصر به اجیر شدن است و فرد از خود سرمایه و کسبی ندارد لذا فرمودند ( صَالِحٌ ) و این عمل تأیید شده است .
پس جمع بین روایات نهایتاً بر کراهت این عمل برای آنکه توانایی تجارت برای خود دارد ، دلالت می کند .
کلمات کلیدی: