وَ أَمَّا السَّائِلَ فَلا تَنْهَرْ  (ضحی /10)

و سؤال کننده را از خود مران‏ .

در آیه مبارکه نفرموده است سائل فقیر ، سائل صادق ، سائل محتاج و نیازمند ، سائل درستکار و راستگو ، بلکه خداوند می فرماید مطلقا هیچ نوع سائلی را از خود مرنجان و دور نکن زیرا ابزار محک زدن صدق و کذب ، نیاز و عدم نیاز فقراء برای ما فراهم نیست و احتمال اشتباه ما در شناخت مخاطب بسیار زیاد است و آنچه که در طرف مقابل مغفول واقع می شود نیاز ضروری و فقر و گرسنگی و محرومیت یک فرد یا یک خانواده است . که چنین مسأله ای اصلاً با هیچ چیز دیگر قابل قیاس نیست . فقط می توانیم به آنکه مشکوک هستیم کمتر کمک نماییم . و در مورد آنکه نیازمند واقعی است مطابق احادیث بهترین کمک آن است که نیاز او را بطور کامل رفع نماید . و تنها اگر در مورد کسی یقین پیدا کردیم که دروغ می گوید و در غیر محل نیازش مصرف می نماید می توانیم جواب رد دهیم .

مردی نزد رسول خدا آمد و پرسید :" آیا در مال حقّی [ برای خدا ] غیر از زکات وجود دارد ؟ "

پیامبر فرمودند :" بله ، بر مسلمان لازم است اطعام کند گرسنه را زمانیکه از او درخواست می کند. و بپوشاند عریان را زمانیکه از او درخواست کند ."

مرد به پیامبر گفت :" اگر بترسد از اینکه دروغ بگوید چطور ؟ "

پیامبر فرمودند :" آیا نمی ترسد از اینکه راست بگوید ؟ "

عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ ع قَالَ جَاءَ رَجُلٌ إِلَى النَّبِیِّ ص قَالَ یَا رَسُولَ اللَّهِ أَ فِی الْمَالِ حَقٌّ سِوَى الزَّکَاةِ قَالَ نَعَمْ عَلَى الْمُسْلِمِ أَنْ یُطْعِمَ الْجَائِعَ إِذَا سَأَلَهُ وَ یَکْسُوَ الْعَارِیَ إِذَا سَأَلَهُ قَالَ إِنَّهُ یَخَافُ أَنْ یَکُونَ کَاذِباً قَالَ أَ فَلَا یَخَافُ صِدْقَهُ

     بحارالأنوار ج : 72 ص : 461

امام علی علیه السّلام : " این که نگاه دارنده مال در حفظ آن خسّت ورزد ، هر آینه زیباتر از گشاده دستی کسی است که مال را تباه می کند ".

       توسعه اقتصادی بر پایه قرآن وحدیث ح 1057 ، غرر الحکم 3407 .

امام کاظم علیه السّلام : " پول فروش زمین و کشتزار نابود می شود ، مگر آن که برای خرید زمین یا کشتزاری مانند آن صرف شود ".

       توسعه اقتصادی بر پایه قرآن وحدیث ح 1054 ، الکافی 5/92/6 .

امام صادق علیه السّلام : " –به خدمتکارش مصادف - :زمینی پر درخت یا کشتزاری تهیه کن ؛ زیرا هرگاه اتفاق [ناگوار] یا مصیبتی برای انسان پیش آید و او به یاد آورد که پشتوانه ای مالی دارد که خانواده اش را اداره کند سخاوتمند تر خواهد بود ".

       توسعه اقتصادی بر پایه قرآن وحدیث ح 1050 ، الکافی 5/92/5 .

امام باقر علیه السّلام : " هرگاه مردم زکات ندهند ، زمین همه برکت های خود از جمله محصولات کشاورزی و میوه ها و معادن را از ایشان دریغ می کند ".

       توسعه اقتصادی بر پایه قرآن وحدیث ح 1031 ، الکافی 2/374/2 .

امام صادق علیه السّلام : " در این امت ، خداوند بر هیچ واجبی بیش از زکات تاکید نفرموده است و عموم آنها نیز با عمل نکردن به آن هلاک می گردند ".

       توسعه اقتصادی بر پایه قرآن وحدیث ح 1033 ، الکافی 3/497/3 .

امام باقر علیه السّلام : " «أَلا إِنَّ أَوْلِیاءَ اللَّهِ لا خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَ لا هُمْ یَحْزَنُونَ» «آگاه باشید که دوستان خدا خوفى ندارند و غمگین نمی شوند». (یونس 62) اگر مردم واجب ها را به جا آورند ، سنت های رسول خدا را در پیش گیرند ، از آن چه خداوند حرام فرموده بپرهیزند ، در کامیابی از بهره های زود گذر دنیا زهد ورزند ، به آن چه نزد خداست بگرایند ، روزی پاکیزه خدا را بدون فخر فروشی و مال اندوزی کسب کنند ، و حقوق واجب را انفاق کنند ، آن گاه همانانی خواهند بود که خداوند در کار و کسبشان برکت نهاده و به سبب این که برای آخرت ، [عمل نیک] پیش می فرستند ، پاداش می یابند ".

       توسعه اقتصادی بر پایه قرآن وحدیث ح 1030 ، بحار الانوار 69/277/11 .

امام علی علیه السّلام :" همانا خداوند روزی فقیران را در اموال توانگران واجب فرموده ، و هیچ فقیری گرسنه نمی ماند مگر آنکه توانگری از وی بهره برده است . و خدای تعالی توانگران را از این بازخواست خواهد کرد . "

       توسعه اقتصادی بر پایه قرآن وحدیث ح 1017 ، نهج البلاغه حکمت 328 .

امام علی علیه السّلام :" خداوند بر توانگران در اموالشان چندان حق واجب قرار داده که فقیران جامعه را بی نیاز سازد ، پس اگر فقیران گرسنه و برهنه و بینوا بمانند ، به سبب خودداری توانگران از پرداخت حق آنان است و خدای را سزا است که روز قیامت از ایشان حساب کشد و بدین جهت عذابشان کند ."

       توسعه اقتصادی بر پایه قرآن وحدیث ح 1018 ، کنز العمال 6/528/16840 .

امام صادق علیه السّلام :" اگر مردم مال را از راهی که خداوند امر فرموده به دست آورند ، ولی آن را به شیوه ای که نهی فرموده مصرف کنند ، از ایشان نمی پذیرد . و اگر آن را از راهی که خداوند نهی فرموده بدست آورند ، ولی آن را به شیوه ای که امر فرموده مصرف کنند ، باز از ایشان نمی پذیرد ، تا آن گاه که هم به حق به دست آورند و هم به حق مصرف کنند ."

       توسعه اقتصادی بر پایه قرآن وحدیث ح 1026 ، الکافی4/32/4 .

امام صادق علیه السّلام :" سزاوار است خداوند - تبارک و تعالی – رحمت خویش را دریغ دارد از کسی که حق خدا را از مالش پرداخت نمی کند ."

       توسعه اقتصادی بر پایه قرآن وحدیث ح 1027 ، عوالی اللالی 1/370/74 .

امام علی علیه السّلام :" عدالت استوارترین پایه است ."

       توسعه اقتصادی بر پایه قرآن وحدیث ح 1005 ، غررالحکم 863 .

امام علی علیه السّلام :" عدالت برپادارنده جامعه و زینت حاکمان است ."

       توسعه اقتصادی بر پایه قرآن وحدیث ح 1007 ، غررالحکم 1954 .

امام علی علیه السّلام :" با عدل ، برکت ها مضاعف می گردند ."

       توسعه اقتصادی بر پایه قرآن وحدیث ح 1008 ، غررالحکم 4211 .

امام علی علیه السّلام :" عدالت برترین توانگری است ."

       توسعه اقتصادی بر پایه قرآن وحدیث ح 1009 ، غررالحکم 686 .

امام علی علیه السّلام – در خطبه ای پس از بیعت مردم با ایشان - : " سوگند به آن که دانه را شکافت و انسان را پدید آورد ، هر زمین یا مالی را که عثمان به کسی بخشیده با شد ، حتی اگر در کابین زنان بیابم یا در سرزمین ها پراکنده شده باشد ، به صاحبانشان باز می گردانم . همانا در حق و عدل برای شما گشایش است و آن که عدل برای وی تنگنا آور است ، از ظلم بیشتر در تنگنا خواهد بود ."

       توسعه اقتصادی بر پایه قرآن وحدیث ح 1011 ، نهج البلاغه خطبه 15 .

امام باقر علیه السّلام :" گشایش آفرین تر از عدالت وجود ندارد . مردم آن گاه که در میانشان عدل رعایت گردد ، توانگر می شوند و آسمان روزی اش را فرو می فرستد و زمین برکتش را به اذن خداوند بیرون می دهد ."

       توسعه اقتصادی بر پایه قرآن وحدیث ح 1012 ، من لا یحضره الفقیه 2/53/1677 .

امام کاظم علیه السّلام :" همانا خداوند هیچ دسته ای از اموال را رها نکرده ، مگر این که آن را تقسیم فرموده و حق هر صاحب حق را عطا کرده ، خواص و عوام و فقیران و بینوابان و هر دسته از مردم را . – سپس امام فرمودند : - همانا عدل از عسل شیرین تر است و به عدل نمی گراید جز کسی که آن را نیکو می شمارد ."

       توسعه اقتصادی بر پایه قرآن وحدیث ح 1013 ، الکافی 1/542/4 .

امام کاظم علیه السّلام :" - درباره سخن خداوند : ( یُحْیِ الْأَرْضَ بَعْدَ مَوتِِها ) - : خداوند زمین را با باران زنده نمی کند ، بلکه مردانی را می فرستد که عدل را برپا می دارند و با زنده شدن عدل ، زمین زنده می شود . "

       توسعه اقتصادی بر پایه قرآن وحدیث ح 1014 ، الکافی 7/174/2 .

پیامبر صلّی الله علیه و آله وسلّم : " هرکه در دین خدا پژوهش کند ، خداوند از جایی که گمان ندارد ، روزی اش می دهد و او را از غم و اندوه می رهاند ."

       توسعه اقتصادی بر پایه قرآن وحدیث ح 980 ، بحار الانوار 14/362/4 .