زمانیکه عالِمی دیدید که به دنیا علاقه دارد ، او را به دینتان متّهم کنید [کنایه از اینکه او را پیرو و الگوی دینتان ندانید] . زیرا هر کسی ، چیزی را که دوست دارد احاطه و حفظ می نماید . همچنین خداوند به حضرت داوود علیه السّلام وحی نمود :" بین من و خودت عالمی را که مفتون [فریفته] دنیا شده ، قرار نده . چون تو را از مسیر محبّت من باز می دارد پس همانا اینان راهزنان مسیر بندگان من هستند و کوچکترین چیزی که من برای اینان قرار می دهم این است که حلاوت مناجاتم را از آنها دریغ می کنم ."
عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنِ الْقَاسِمِ عَنِ الْمِنْقَرِیِّ عَنْ حَفْصِ بْنِ غِیَاثٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ إِذَا رَأَیْتُمُ الْعَالِمَ مُحِبّاً لِدُنْیَاهُ فَاتَّهِمُوهُ عَلَى دِینِکُمْ فَإِنَّ کُلَّ مُحِبٍّ لِشَیْءٍ یَحُوطُ مَا أَحَبَّ وَ قَالَ ص أَوْحَى اللَّهُ إِلَى دَاوُدَ ع لَا تَجْعَلْ بَیْنِی وَ بَیْنَکَ عَالِماً مَفْتُوناً بِالدُّنْیَا فَیَصُدَّکَ عَنْ طَرِیقِ مَحَبَّتِی فَإِنَّ أُولَئِکَ قُطَّاعُ طَرِیقِ عِبَادِیَ الْمُرِیدِینَ إِنَّ أَدْنَى مَا أَنَا صَانِعٌ بِهِمْ أَنْ أَنْزِعَ حَلَاوَةَ مُنَاجَاتِی عَنْ قُلُوبِهِمْ
الکافی 1 46 باب المستأکل بعلمه و المباهی به ...
کلمات کلیدی:
" همانا برای بقاء مسلمین و اسلام باید اموال جامعه اسلامی (بیت المال) در دست کسی باشد که حقّ را بشناسد و بدنبال اجراء معروف باشد و همچنین نابودی اسلام و مسلمین در این است که این ثروت در دست کسی باشد که حقّ را نشناسد و به فکر اجراء معروف نیز نباشد ".
عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنْ حَمَّادِ بْنِ عِیسَى عَنْ حَرِیزٍ عَنْ إِسْمَاعِیلَ بْنِ عَبْدِ الْخَالِقِ الْجُعْفِیِّ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع إِنَّ مِنْ بَقَاءِ الْمُسْلِمِینَ وَ بَقَاءِ الْإِسْلَامِ أَنْ تَصِیرَ الْأَمْوَالُ عِنْدَ مَنْ یَعْرِفُ فِیهَا الْحَقَّ وَ یَصْنَعُ فِیهَا الْمَعْرُوفَ فَإِنَّ مِنْ فَنَاءِ الْإِسْلَامِ وَ فَنَاءِ الْمُسْلِمِینَ أَنْ تَصِیرَ الْأَمْوَالُ فِی أَیْدِی مَنْ لَا یَعْرِفُ فِیهَا الْحَقَّ وَ لَا یَصْنَعُ فِیهَا الْمَعْرُوفَ
الکافی 4 25 باب المعروف ..... ص : 25
کلمات کلیدی:
شی، [تفسیر العیاشی] عَنْ أَبَانِ بْنِ تَغْلِبَ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع أَ تَرَى اللَّهَ أَعْطَى مَنْ أَعْطَى مِنْ کَرَامَتِهِ عَلَیْهِ وَ مَنَعَ مَنْ مَنَعَ مِنْ هَوَانٍ بِهِ عَلَیْهِ لَا وَ لَکِنَّ الْمَالَ مَالُ اللَّهِ یَضَعُهُ عِنْدَ الرَّجُلِ وَدَائِعَ وَ جَوَّزَ لَهُمْ أَنْ یَأْکُلُوا قَصْداً وَ یَلْبَسُوا قَصْداً وَ یَنْکِحُوا قَصْداً وَ یَرْکَبُوا قَصْداً وَ یَعُودُوا بِمَا سِوَى ذَلِکَ عَلَى فُقَرَاءِ الْمُؤْمِنِینَ وَ یَلُمُّوا بِهِ شَعَثَهُمْ فَمَنْ فَعَلَ ذَلِکَ کَانَ مَا یَأْکُلُ حَلَالًا وَ یَشْرَبُ حَلَالًا وَ یَرْکَبُ وَ یَنْکِحُ حَلَالًا وَ مَنْ عَدَا ذَلِکَ کَانَ عَلَیْهِ حَرَاماً ....
بحارالأنوار 76 304 باب 109- التجمل و إظهار النعمة و ...
" آیا توفکر می کنی خداوند از روی کرامت به غنی مال عطا نموده و از روی اهانت ، از فقیر منع نموده است . خیر ، بلکه مال تنها متعلّق به خداست و آن را نزد انسان ودیعه (امانت) قرار داده است و آنها را مجاز نموده که از آن با میانه روی (مقتصدانه) بخورند ، با میانه روی بپوشند ، با میانه روی ازدواج نمایند ، با میانه روی وسیله نقلیه سوار شوند و آنچه مازاد از این نیازها برایشان می ماند به فقراء برگردانند و گسستگی آنها را بدین وسیله رفع نمایند . پس هرکه چنین رفتار نماید خوردنش حلال ، نوشیدنش حلال ، وسیله نقلیه اش حلال و ازدواجش نیز حلال می باشد و هرکس از این حدّ [اقتصاد] تجاوز نماید حرام انجام داده است .... "
کلمات کلیدی:
11447- وَ بِإِسْنَادِهِ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَبِیهِ أَبِی جَعْفَرٍ ع أَنَّهُ سُئِلَ عَنِ الدَّنَانِیرِ وَ الدَّرَاهِمِ وَ مَا عَلَى النَّاسِ فِیهَا فَقَالَ أَبُو جَعْفَرٍ ع هِیَ خَوَاتِیمُ اللَّهِ فِی أَرْضِهِ جَعَلَهَا اللَّهُ مَصْلَحَةً لِخَلْقِهِ وَ بِهَا تَسْتَقِیمُ شُئُونُهُمْ وَ مَطَالِبُهُمْ فَمَنْ أُکْثِرَ لَهُ مِنْهَا فَقَامَ بِحَقِّ اللَّهِ فِیهَا وَ أَدَّى زَکَاتَهَا فَذَاکَ الَّذِی طَابَتْ وَ خَلَصَتْ لَهُ وَ مَنْ أُکْثِرَ لَهُ مِنْهَا فَبَخِلَ بِهَا وَ لَمْ یُؤَدِّ حَقَّ اللَّهِ فِیهَا وَ اتَّخَذَ مِنْهَا الْآنِیَةَ فَذَاکَ الَّذِی حَقَّ عَلَیْهِ وَعِیدُ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَفِی کِتَابِهِ یَقُولُ اللَّهُ تَعَالَى " یَوْمَ یُحْمى عَلَیْها فِی نارِ جَهَنَّمَ فَتُکْوى بِها جِباهُهُمْ وَ جُنُوبُهُمْ وَ ظُهُورُهُمْ هذا ما کَنَزْتُمْ لِأَنْفُسِکُمْ فَذُوقُوا ما کُنْتُمْ تَکْنِزُونَ "
وسائلالشیعة ج : 9 ص : 30 3- باب تحریم منع الزکاة .....
درهم و دینار مُهر خداوند در زمین است . قرار داده آنها را برای مصالح مخلوقاتش و به وسیله آنها امورشان سامان پیدا می کند پس هرکه زیاد نصیبش شد ، حقّ خداوند را از آنها بپردازد و زکات را ادا کند . پس [ دارایی ] چنین کسی برایش طیّب و خالص می شود . و هرکه مالش زیاد شود و بخل داشته باشد و حقّ خدا را از آن نپردازد و آن را به تأخیر اندازد برای چنین کسی وعده ای که خداوند در کتابش فرموده محقّق می شود : " روزى که آن [گنجینه] ها را در آتش دوزخ بگدازند، و پیشانى و پهلو و پشت آنان را با آنها داغ کنند [و گویند:] «این است آنچه براى خود اندوختید، پس [کیفر] آنچه را مىاندوختید بچشید.» (35 / توبه ) "
کلمات کلیدی:
بحارالأنوار 1 224 باب 7- آداب طلب العلم و أحکامه ....
... عُنوان بصری می گوید : از امام صادق علیه السّلام پرسیدم حقیقت عبودیت در چیست ؟ امام صادق سه مرتبه فرمودند : " اینکه عبد ، مالی را که خدا به او عطا کرده متعلّق به خودش نداند . بخاطر اینکه بندگان مالک چیزی نیستند ، بلکه مال را باید ملک خدا بدانند و آن را در هرچه خدا فرمان داده است قرار دهند [ مصرف کنند ] و عبد برای نفس خود تدبیر نکند [ در خرج کردن بنده نفسش نشود ] و تمام مشغولیّتش در آنچه خداوند امر و نهی نموده قرار گیرد و زمانیکه بنده آنچه خدا به او عطا کرده مال خود نداند ، انفاق کردن در آنچه خدا امرنموده در نظرش آسان می شود . و زمانیکه عبد تدبیرش را به مدبّرش بسپارد ، مصیبتهای دنیا در نظرش پست می شود . و زمانیکه به آنچه خداوند امر و نهی نموده مشغول باشد ، دیگر به جدال و فخر فروشی با مردم نمی پردازد . و آنچه را که مردم دیگر دارند عزیز و بزرگ نمی پندارد . و وقتش را به بطالت نمی گذراند . این است اوّلین درجه تقوا ! خداوند متعال چنین می فرماید : ( آن خانه برتر و والاى آخرت را از آن کسانى قرار مىدهیم که در روى زمین اراده برترى و تسلط (بر دیگران) و فساد و تباهى ندارند، و سرانجام (نیک) از آن پرهیزگاران است .(قصص/83) ) ... "
کلمات کلیدی:
هرکه در طلب کردن زیاده روی کند و در کسب مال ، خود را به رنج بیاندازد از یقین بهره ای نبرده است .
توسعه اقتصادی برپایه قرآن و حدیث : ح 1900
همچون چیرگان ، در طلب دنیا نکوش و همچون بیچارگان بر قًدًر تکیه نکن ....
توسعه اقتصادی برپایه قرآن و حدیث : ح 1908
کلمات کلیدی:
از تنگ گرفتن در معاش بپرهیز که هرچه بیش از نیاز روزانه ذخیره کنی ، برای غیر خود گرد آورده ای .
توسعه اقتصادی برپایه قرآن و حدیث : ح 1958
کلمات کلیدی:
باید دنبال روزی رفتن ات بیشتر از تباه کننده کسب و کمتر از حرص زننده خوشنود از دنیا و اعتماد کننده به آن باشد . پس در طلب دنیا ، همانند میانه رویی پاکدامن باش ، این گونه از سستی و ناتوانی دور می شوی و در حد لزوم نیز کسب می کنی .
توسعه اقتصادی برپایه قرآن و حدیث : ح 1910
کلمات کلیدی:
قَالَ عَلِیٌّ ع :" مَا أَصْبَحَ بِالْکُوفَةِ أَحَدٌ إِلَّا نَاعِماً إِنَّ أَدْنَاهُمْ مَنْزِلَةً لَیَأْکُلُ الْبُرَّ وَ یَجْلِسُ فِی الظِّلِّ وَ یَشْرَبُ مِنْ مَاءِ الْفُرَاتِ ".
امیر المومنین علیه السلام می فرماید :" در کوفه ( زمان حکومت حضرت ) هیچ انسانی نیست مگر اینکه از نعمت برخوردار باشد . همانا پایین ترین سطح زندگی در میان مردم نان گندم می خورد ، در سایه می نشیند ( کنایه از اینکه منزل حداقلی برای سکونت دارا می باشد ) و از آب فرات می نوشد . ( دسترسی به آب سالم و گوارا دارد ) . "
بحارالأنوار 40 327 باب 98- زهده و تقواه و ورعه ع .....
کلمات کلیدی:
امیر المومنین علیه السلام در زمینه چگونگی توزیع ثروت در حکومت خود می فرمایند : " لَمْ أَجْعَلْهَا دُولَةً بَیْنَ الْأَغْنِیَاء ". " من اموال را میان ثروتمندان به گردش نینداختم ".
( الکافی 8 58 خطبة لأمیر المؤمنین ع ..... ص : 58 )
هنگامی که ثروتهای باد آورده و کلان در جامعه زیاد وجود داشته باشد طبیعی است که مالکان این ثروتها قصد مبادله و خرید و فروش با پولهای خود را می نمایند و از آنجا که غنی هستند آنچه را می خرند که نیاز ندارند . و این ریخت و پاشها باعث تورم می شود و در نتیجه فقراء فقیرتر می شوند یعنی یک کارگر ساده قبلاً باید ده سال دستمزد خود را پس انداز می کرد تا بتواند خانه دار شود ولی امروزه باید پنجاه سال دستمزد خود را پس انداز کند و بعد از این مدت دیگر خانه نمی خواهد بلکه قبر لازم دارد . این اتفاق رخ نداده مگر بخاطر اموالی که دست به دست بین اغنیاء چرخیده و تورم را سبب شده . روزی در بازار زمین و مسکن ، روز دیگر طلا وسکه . پس توزیع مناسب ثروت و تقسیم بیت المال نه تنها گداپروری نیست نه تنها تورم زا نمی باشد بلکه سیره امیرالمومنین و اصل عدالت است . و به آنهایی که پول نقد در دست فقراء را مساوی با نقدینگی و تورم می دانند باید فهماند که این پول نقد در دست اغنیاء است که تورم زاست چون در غیر مورد نیاز خرج می شود و صرف تهیه کالای لوکس و اسراف و تبذیر می شود . درحالیکه فقراء اندک پولشان را صرف ضروری ترین نیازهایشان می نمایند و تا ریال آخر پولشان حساب و کتاب دارد و اسراف نمی شود و این حکومت است که باید کالاهای اولیه و ضروری را برای تمام مردم و به وفور در دسترس قرار دهد و بازار را کنترل کند تا سوداگران ، احتکار و گرانفروشی نکنند .
در نتیجه جستجوی عوامل تورم در میان فقراء اشتباه و آدرس غلط دادن است بلکه عوامل ایجاد کننده تورم را باید در میان اغنیاء جست . و برای کنترل ثروت اغنیاء چاره ای غیر از میزان قرار دادن برای حد اعلای ثروت وجود ندارد و نمونه عملی آن در عصر ائمه علیهم السلام وجود داشته است .البته ایشان چون مبسوط الید نبوده اند و حکومت نداشته اند تنها به شیعیان در این زمینه توصیه می نمودند. ( ر.ک : حدّ ثروت )
کلمات کلیدی:
